Informatie uit de kaart halen
Afstanden bepalen
Zeemijlen en knopen
Op het Wad drukken we afstanden uit in ‘zeemijlen’.
Een zeemijl is precies 1,852 kilometer.
De snelheid van het schip drukken we uit in ‘knopen’.
Een knoop is 1 zeemijl per uur.
Een schip dat 1 knoop vaart heeft dus een snelheid van 1 zeemijl per uur.
Waar staan die zeemijlen op de kaart?
Over de kaart lopen horizontale en verticale lijnen, die verdeeld zijn in graden en minuten. Dat is handig om je positie te kunnen bepalen, maar ook om afstanden mee te definiëren.
Eén minuut = 1 zeemijl
Een zeemijl is precies de lengte van een minuut langs de staande rand van de kaart. Je kunt de minuten herkennen aan de blokjes: zwart – wit - zwart – wit.
Afstanden haal je van de staande rand van de kaart.
Ook als de route horizontaal over de kaart loopt gebruik je de staande rand, dus de verticale zijde om de afstand op te meten!
De minuten aan de onderkant van de kaart zijn veel kleiner. Dat komt doordat de omtrek van de aarde (parallel aan de evenaar) ter hoogte van de Waddenzee veel kleiner is dan bij de evenaar. De minuten van de meridianen zijn wel altijd precies een zeemijl.
Parallellen en meridianen
De horizontale lijnen zijn de parallellen, ze lopen parallel aan de evenaar. De verticale lijnen zijn de meridianen, ze lopen haaks op de evenaar.
De cirkels van parallellen en meridianen zijn verdeeld in 360 graden. Elke graad is weer verdeeld in 60 minuten.
Afstanden afmeten
Wil je weten wat de afstand is tussen twee punten, dan is een passer een handig hulpmiddel. Er zijn speciale navigatiepassers, maar een gewone passer voldoet ook.
Plaatje 1 + 2: Een korte afstand kun je in één keer opnemen met de passer op de kaart. Vervolgens houdt je de passer langs de staande rand van de kaart om de afstand af te lezen.
Plaatje 3: Bij het meten van een langere afstand kun je de passer instellen op een bepaalde afstand, bijvoorbeeld 2 zeemijlen, waarna je over de route ‘wandelt’ om de totale afstand te bepalen.
Afstand en vaartijd aan elkaar relateren
Een afstand op zich zegt nog niet veel over een traject. Wat het werkelijk betekent om bijvoorbeeld 5 mijl te varen is afhankelijk van je snelheid. Vaar je zelf 3 knopen en heb je 2 knopen stroom tegen, dan blijft er nog 1 knoop over en ben je 5 uur onderweg. Vaar je 3 knopen en heb je de stroom 2 knopen mee, dan ga je met 5 knopen de goede kant op, en ben je er in een uur.
Tot slot
Zo kan een stukje uit je route van 5 mijl een nagenoeg onhaalbare hindernis zijn of een fluitje van een cent. Gelukkig maar, elke mijl is anders.
Terug naar de overzichtspagina Vaarcursus
Tekst: Marianne van der Linden
© ScheepsWijs Vaarcursussen
www.scheepswijs.nl