In de vorige vaartips hebben we uitgerekend of er met hoogwater voldoende water staat op de route onder de Richel door. Als je veel marge hebt, is het interessant om te bekijken hoeveel eerder of later je kunt passeren. Op zeeschepen spreekt men van de ‘tijpoort’, de tijd dat het getij je toestaat de haven binnen te lopen.

Er zijn verschillende manieren om er achter te komen hoeveel tijd je hebt om een ondiepte te passeren. De meest gebruikte bronnen zijn de HP33, de website live.getij.nl, QuickTide en andere applicaties met ‘getijplanners’ en de klassieke maar praktische ‘Twaalfdenregel’. Net als met navigeren is het goed om meerdere ‘systemen’ naast elkaar te gebruiken.
In deze vaartip gaan we de eerste methode behandelen.

De HP33 geeft van elk uur van het jaar de rijzing voor 5 locaties op de Waddenzee: Den Helder, Harlingen, West-Terschelling, Lauwersoog en Delfzijl. De rijzing is de waterstand vanaf het LAT, het reductievlak voor de diepten op de zeekaarten.

Om de tijpoort te berekenen bepaal je eerst hoeveel rijzing je nodig hebt. Vervolgens zoek je die rijzing op bij de uurstanden van de HP33.

Met een diepgang van 1 meter willen we graag 120 cm water. Op een rustige dag is dat voldoende. Het Fransche Gaatje heeft een kaartdiepte van 80 cm droogvallend.
Dus de rijzing moet minimaal 200 cm zijn om een waterdiepte van 120 cm te hebben.

In de HP33 worden de waterstanden uitgedrukt in dm. We kijken nu in de tabel uit de HP33 wanneer er 20 dm rijzing is.

Je kunt bij de uurstanden aflezen wanneer er voldoende rijzing is om het Fransche Gaatje te passeren. Met het hoogwater van 1 september om 10.45 uur is de rijzing 26 dm. Dat is in ieder geval ruim voldoende.
En nu de tijpoort: om 8 uur is de rijzing al 20 dm, voldoende om te passeren.
Om 13 uur is de rijzing 19 dm, dat vinden we te weinig. Maar om 12 uur is de rijzing nog 23 dm. Dat is nog voldoende om te passeren.
We hebben dan volgens deze gegevens 4 uur de tijd om te passeren, van 8 tot 12 uur.

Het lijkt erop dat er na 12 uur nog wel wat extra tijd is om te passeren. Toch is het goed om met het vallende water wat meer reserve te houden dan met het opkomende water. Tussen 8 en 12 uur passeren zou mijn voorkeur hebben.

Een nadeel van de HP33 is dat er maar een paar locaties op het Wad vermeld zijn. Het getij bij het Fransche Gaatje is toch een beetje anders dan bij Terschelling. Er kan wel een half uur verschil in zitten. Om een idee te krijgen kun je de tijden van hoog- en laagwater vergelijken met de getijgegevens van Vlieland Haven. Dat is iets dichter bij het Fransche Gaatje. Van het Fransche Gaatje zelf is helaas geen getijtafel beschikbaar.

Vergeet niet de afwijking van de waterstand te verrekenen met de gegevens uit de HP33. Want de HP33 geeft de astronomische voorspelling, waar het weer nog zijn invloed op heeft.

Terug naar het overzicht Vaarcursus

Tekst: Marianne van der Linden
© ScheepsWijs Vaarcursussen
www.scheepswijs.nl